اتحادیه اروپا با تمام تلاشی که طی ده های گذشته برای نشان دادن هویتی مستقل از آمریکا بکار بسته اما در عمل نشان داده همواره در مسائل بین المللی از سیاست های کاخ سفید پیروی می کند، فرقی نمی کند «دونالد ترامپ» جمهوریخواه بر کرسی ریاست جمهوری آمریکا تکیه زده باشد یا «جو بایدن» دموکرات.

گاهی اوقات نیز شاهد تقسیم وظایف بین دو سوی اقیانوس اطلس هستیم که این موضوع در زمان مذاکرات هسته ای و فضای پسابرجام آشکارا خود را نشان داد. بنابراین نوعی هماهنگی دقیق بین اروپا و آمریکا در رابطه با ایران وجود دارد و تنها تفاوت در نوع بیان و ادبیات آنهاست به طوری که برخلاف مواضع ستیزه جویانه آمریکا، کشورهای اروپایی در برخورد با ایران شیوه‌های ملایم‌تری را اتخاذ می‌کنند.

در ماجرای برجام، زمانی که ترامپ در اردیبهشت ۱۳۹۷ رسما دستور خروج از توافق هسته ای را صادر کرد، اگرچه به ظاهر مخالفت‌هایی از سوی تروئیکای اروپا با این اقدام آمریکا صورت گرفت اما واکنش ها تنها در حد حرف و شعار باقی ماند و هیچ اقدام عملی از سوی اروپا برای جبران ضررهای ایران در برجام دیده نشد. سازوکارهای مالی گوناگون آنها از جمله «اس.پی.وی» و «اینستکس» نیز که به ظاهر برای دور زدن تحریم های آمریکا طراحی شده بود راه به جایی نبرد و بر روی کاغذ باقی ماند؛ زیرا واشنگتن با آن ها مخالف بود.

یکی از رخدادهایی که میانه اسفندماه پارسال همسویی واشنگتن- بروکسل را به نمایش گذاشت، همکاری آنها برای صدور قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی بود.

خبرگزاری «رویترز» پیش از برگزاری اجلاس به نسخه‌ای از پیش‌نویس قطعنامه ای دست یافت که قرار بود بریتانیا، فرانسه و آلمان برای پشتیبانی از رویکرد آمریکا در صحن شورا به رای بگذارند؛ پس از آنکه اروپا با انتقادات تند ایران و روسیه مبنی بر عواقب خطرناک چنین امری مواجه شد، از پیشبرد قطعنامه علیه ایران در شورای حکام، منصرف شد.

در جریان مذاکرات ششگانه ای که از میانه فروردین امسال تا ۳۰ خردادماه برگزار شد، با وجود اینکه تهران مذاکره مستقیمی را با طرف آمریکایی در وین نداشت اما اروپایی ها زبان گویای آمریکا بودند. «رابرت مالی» نماینده ویژه دولت بایدن در امور ایران که در هتلی مجاور محل مذاکرات حضور داشت با بهره گیری از نمایندگان اروپایی مذاکرات را به پیش می برد.

در روزهای اخیر مجددا اتفاقی افتاد که وابستگی یا به عبارت بهتر، سرسپردگی اتحادیه اروپا را به آمریکا به نمایش گذاشت. «جوسپ بورل» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با تاکید بر عدم وجود «پلن B» (نقشه دوم) در برجام، گفت که با پلن مطرح شده از سوی مقامات صهیونیستی برای مواجهه با مساله هسته‌ای ایران در صورت شکست مذاکرات وین موافق نیست.

این سیگنال مثبت به همراه رهاورد نماینده بورل در جریان سفر یک روزه به تهران فضای امیدوار کننده ای را برای احیای برجام و ازسرگیری مذاکرات هسته ای شکل داد. در سفری که «انریکه مورا» به ایران داشت گویی یکی از توافقات صورت گرفته آن بود که ابتدا ایران و نمایندگان اروپا این بار نه در وین بلکه در بروکسل گفت وگوهای را داشته باشند تا بلکه بستر برای ازسرگیری مذاکرات آتی در وین هموار شود.

طنز تلخ ماجرا اینجا بود که ساعاتی پس از موضع گیری «ند پرایس» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا مبنی بر اینکه «برگزاری مذاکرات هسته ای میان ایران و اتحادیه اروپا در بروکسل برای از سرگیری مذاکرات احیای برجام در وین ضرورتی ندارد»، تمام معادلات به هم ریخت.

بلافاصله «نبیله ماسرالی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با بیان اینکه برگزاری جلسه روز ۲۹ مهرماه بین هیات ایرانی و اتحادیه اروپا برای مذاکره درباره مسائل مرتبط با برجام هنوز تایید نشده است، افزود: در این مرحله نمی‌توانیم تأیید کنیم که آیا چنین جلسه‌ای برگزار می‌شود و چه زمانی خواهد بود.

از نگاه صاحبنظران، عقب نشینی اتحادیه اروپا در خصوص برگزاری نشست روز پنجشنبه ۲۹ مهرماه بین ایران و اعضای اروپایی برجام در بروکسل بی ارتباط با مخالفت کاخ سفید با این موضوع نبود و نشان داد به رغم ادعای سران بروکسل، نمی توان برای اتحادیه اروپا هویت و شخصیتی مستقل از آمریکا در موضوعات مختلف از جمله برجام تعریف کرد.

درواقع اتحادیه اروپا نیز به اندازه ایالات متحده «دونالد ترامپ» جمهوریخواه و «جو بایدن» دموکرات غیرقابل اعتماد است.

پایان/